5 Temmuz 2009 Pazar

Un Hakkında Bilgi

Buğday tanesi üç bölümden oluşuyor. Buğday tanesini saran dış tabakaya buğday kepeği (bran), yağ ve e vitamini ihtiva eden özüne ruşeym (germ), nişasta ve gluten formlu proteinlerle dolu olan kısmına ise endosperm deniyor. Bizi özellikle ilgilendiren kısım, bu gluten formlu proteinlerdir. Ekmeğimizi kabarık ve çıtır çıtır veya kekimizi yumuşacık yapan undaki protein miktardır. İşte bu yüzden, uygun unu uygun yerde kullanmazsak istediğimiz sonucu alamayız.
Evimizde profesyoneller gibi ekmek ya da pasta yapmak istersek, ne yapmalıyız? Un paketlerinin yan tarafında bulunan kısma göz atmalıyız. Orada yazan protein değeri bize yol gösterecektir. Protein miktarı (gluten) hangi çeşit buğdaydan un yapıldığına göre değişir. Sert buğday veya yumuşak buğday, kırmızı buğday veya beyaz buğday, kış buğdayı veya bahar buğdayı...
Yüksek glutenli un ve ekmek unu (High - Gluten Flour ve Bread Flour), sert buğdaydan üretilirler. Çoğunlukla mayayla kullanılırlar. Yüksek glutenli undaki protein miktarı %13.5 - 16 arasındadır ve bulması kolay değildir. Genellikle pizza, simit, bagel, tandır ekmeği yaparken kullanılır veya yumuşak unlarla karıştırılarak çok amaçlı un haline dönüştürülür. Ekmek unundaki protein miktarı ise % 11.5 -13.5 arasındadır. İçindeki yüksek protein (gluten) miktarı, mayanın da yardımıyla hamura elastikiyet kazandırır ve sonuç olarak iyi kabarmış, hafif ve dışı çıtır çıtır bir ekmek elde edilir. Ekmek ununu da piyasada bulmak zordur. 25 - 50 kiloluk paketlerde satılır ve daha çok, toptancılardan alınabilir.Bu tip unları üreten adreslerden biri de Ankara Un Sanayidir.
Tam - Buğday Unu ( Whole - Wheat Flour veya Wholemeal Flour), buğday tanesinin içinde bulunan buğday kepeği ve ruşeym, değirmendeki, ezerek öğütme aşamasında korunur. Ortaya, fındıksı lezzette ve koyu renkte bir un çıkar. Ruşeymin içeriğindeki yağ miktarı oda sıcaklığında okside olacağından, tam buğday unlarının, hem taze öğütülmüşlerinden alıp, 3 ay içinde tüketmek, hem de hava almayan bir kapta ve buzdolabında saklamak gerekir. Oda sıcaklığında, aylarca beklemiş tam buğday unu, okside olunca acılaşır ve damağınızda hiçte hoş bir lezzet bırakmaz. Piyasaki tam buğday unları genellikle, yumuşak buğdaydan öğütülür. Protein miktarı %11 gibi değerlerdedir. Lezzetli pankekler ve muffinler yapılır. Ekmek yaparken kullanılacak tam buğday ununun, sert kırmızı buğdaydan öğütülmüş ve protein oranın %13 civarında olmuş olması iyi olur. Tam buğday ununun içeriğindeki kepek ve ruşeym glutenin etkisini azaltır. Kabarıklığı az ve ağırlığı fazla ama yine de lezzetli bir ekmeğiniz olur. Bu una, bir miktar çok amaçlı un katarak daha hafif ve kabarık ekmekler yapabilirsiniz.
Tam buğday ununun, özellikle taş değirmenlerinde öğütülmüş olanlarını almanızı öneririm. Taş değirmende, iki taşın arasında ve yavaşça ezilerek öğütülen buğdaylar aşırı ısınmaz ve böylece buğdayın içindeki vitaminler kaybolmaz. Çelik değirmenlerde bu işlem tam tersi olduğundan, yüksek ısı ve hız unun içindeki vitaminleri yok eder. Doğalsan, Karahan Un, taş değirmenlerde öğütülmüş tam - buğday unu alabileceğiniz firmalardır.
Kepekli Un ise, normal bir beyaz una dışarıdan kepek karıştırılarak elde edilir. Tam - buğday unu gibi doğal değildir.
Kek Un (Cake Flour), ağartma işlemi gibi birtakım işlemlerden geçmiş ve bu sayede su ve şeker tutabilirliği arttırılmış, yumuşak buğdaydan öğütülmüş bir un çeşididir. Bunun anlamı, kullandığınız şeker miktarı çok olsa bile kekin kabarması engellenmiyecek ve ortası çökmeyecektir. Protein miktarı % 6 -7 arasındadır. Yumuşacık, kabarık kekler yapmak için idealdir. Eğer bir tarifte özellikle kek un kullanılması belirtilmesine rağmen elinizde bu un yoksa: Ağartılmış 3/4 cup (bir ölçü kabının dörtte üçü) çok amaçlı una, 2 yemek kaşığı mısır nişastası katarak, benzer bir un yakalayabilirsiniz. Bazı markaların düşük proteinli unlarını market raflarında bulabilirsiniz.
Pasta Unu (Pastry Flour): Protein miktarı %7.5 - 9.5 civarındadır. Sert ve yumuşak buğday ununun karışımından yapılmıştır. Yumuşak buğday ununun oranı bir miktar fazladır. Gevrek kurabiyeler, bisküviler, tart hamurları yapmak için ideal olan bir un çeşididir. Pasta Unu bulmak pek kolay olmadığından genellikle bir ölçü çok amaçlı un ve bir ölçüden biraz fazla kek un karıştırılarak yakın bir protein değeri yakalanabilir.
Çok Amaçlı Un (All - Purpose Flour), sert ve yumuşak buğdayın karışımından elde edilir. Marketlerdeki hemen hemen bütün unlar bu türdedir. Protein (gluten) miktarı %9.5 -11.5 arasındadır ve bu ortalama protein miktarı, pastadan ekmeğe her türlü hamur işinin yapılması için kolaylık sağlar. Fakat yine de yaptığınız kekler profesyonel pastacıların yaptığı gibi kabarmayıp, sert düşebilir. Veya pişirdiğiniz ekmeklerin kabuğu zayıf, içi ağır olabilir. Eğer bir tarifte özellikle ekmek unu kullanılması belirtilmesine rağmen, çok amaçlı un kullanmak zorunda kalırsanız: Her cup (250 ml. lik ölçü kabı) una, artı 1 yemek kaşığı daha un ekleyerek ortalama bir denge yakalamaya çalışabilirsiniz. Bu tür unlar içinde Piyale Un katkısız olması sebebiyle benim favorimdir.
Unlar genellikle, ağartılma işleminden geçirilerek beyazlatılır. Bu işlem gluten formlu protein seviyesini olabilecek en düşük seviyeye çeker. Un daha ince öğütülür. Bunun sonucunda yumuşak ve kabarık pastalar yapılır. Bu işlem, unun içindeki e - vitaminini yok eder ama çoğu pastacı ve fırıncı tercihini ağartılmış undan yana kullanır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder